Her Şeyin Temeli Tevhiddir
Ramazan sonrası ruhen bir yenilenme arayışındaysanız, bu ders hayatınızı değiştirebilir. Zira bugün üzerinde duracağımız konu, ibadetlerin de üstünde olan bir mesele: Tevhid.
İbadetlerimiz —namaz, oruç, zekât— elbette önemlidir. Ancak tevhid olmadan hiçbir ibadetin Allah katında değeri yoktur. Peki, bu kadar temel bir mesele olan tevhid nedir? Sadece “Allah birdir” demek midir? Hayır, çok daha derin…
İmam Ebû Hanîfe’ye Göre Tevhid: Üç Temel Boyut
İmam Ebû Hanîfe (rahmetullahi aleyh), tevhidi üç temel esas üzerinden tanımlar:
1. Zat Tevhidi: Allah’ın Zatında Eşi Benzeri Yoktur
Allah’ın varlığı hiçbir varlığa benzemez. O birdir, tektir. Ne cisimdir ne de bir şekli vardır. “Aklınıza Allah hakkında ne gelirse, bilin ki o değildir,” der İmam Ebû Hanîfe.
İhlas Suresi bu konuda temel referanstır:
“De ki: O Allah birdir. Allah Samed’dir. Doğurmamış ve doğurulmamıştır. O’nun hiçbir dengi yoktur.” (İhlas, 112:1-4)
2. Sıfat Tevhidi: Allah’ın Sıfatları Mahlukata Benzemez
Allah’ın ilim, kudret, irade, kelam, basar ve sem’ gibi sıfatları ezelîdir. İnsanların sıfatları ise sınırlıdır, sonradan öğrenilir ve eksiktir.
“Onun benzeri hiçbir şey yoktur. O, işitendir, görendir.” (Şura, 42:11)
3. Fiil Tevhidi: Yaratan ve Yöneten Sadece Allah’tır
Rızık veren, yaşatan, öldüren, yöneten yalnız Allah’tır. Bir kişi, “Beni patronum doyuruyor” derse ve bu sözü bilinçli şekilde söylerse tevhidi zedelemiş olur.
“Her şeyi yaratan Allah’tır.” (Zümer, 39:62)
Kelime-i Tevhid: Sözden Amel’e
“La ilahe illallah, Muhammedun Resulullah” sadece dil ile değil, kalp ve amel ile tasdik edilmelidir.
İmam Ebû Hanîfe şöyle der:
“La ilahe illallah demek, ibadete layık hiçbir ilah yoktur demektir.”
“Muhammedun Resulullah demek, onun getirdiği her şeyin hak olduğuna inanmaktır.”
Bu iki kısmı birbirinden ayırmak mümkün değildir.
Günümüz Putları: Helvadan Değil, Hırstan Yapılmış
Bugünün putları heykeller değil; işimiz, eşimiz, çocuğumuz, makamımız… Eğer ibadetlerimizi bunlara göre şekillendiriyorsak, “ilah” konumuna koymuş oluruz.
“Şirk dışında Allah dilediği kişiyi affeder.” (Nisa, 4:48)
Tevhidi Sadece Bilmek Yetmez, Yaşamak Gerek
Tevhid, sadece bir bilgi değil, yaşam biçimidir. İnsanı kibirden, riyadan, kulluktan kurtarır. İnsanların değil, Allah’ın kulu olursunuz.
İmam Ebû Hanîfe bu üçlü yapıyı şu şekilde özetler:
Zatında bir olmak
Sıfatlarında benzeri olmamak
Fiillerinde ortağı olmamak
Tevhidin Meyvesi: Samimi İman
Hayatınızda Allah’a neyi feda ettiniz? Paranızı mı, zamanınızı mı, konforunuzu mu?
“Sevdiklerinizden Allah yolunda harcamadıkça iyiliğe ulaşamazsınız.” (Âl-i İmrân, 3:92)
Mus’ab bin Umeyr, zenginliğini elinin tersiyle itmişti. Biz neyi feda ettik?
Sonuç: Tevhid Üzere Ölmek
Allah Resûlü şöyle buyurur:
“Ümmetimden biri kıyamet günü getirilir. 99 defter günahı vardır. Ancak bir kart getirilir, üzerinde ‘La ilahe illallah’ yazılıdır. Tartılır ve o kart ağır basar, kişi cennete girer.” (Tirmizî)
Ama bu, dille değil, kalple ve eylemle söylenmiş tevhiddir.
Diğer Makaleler
